Suchodolski Mikołaj h. Janina (zm. przed 1670), stolnik chełmski, działacz ariański.
Był zapewne synem Piotra (zm. po 1627), stolnika chełmskiego w l. 1601–27, i Doroty ze Spinków, córki Stanisława (zob.), bratem stryjecznym Adama (zob.).
Po ojcu odziedziczył S. jedną trzecią wsi Siedliska i wieś Suchodoły (woj. lubelskie). W r. 1642 zastawił swą część Siedlisk u Adama Suchodolskiego. Mimo to, gdy w r. 1643 po likwidacji zboru ariańskiego w Piaskach, bracia polscy przenieśli zbór do Siedlisk, S. został jego patronem; kilkakrotnie odbywały się tam synody (w l. 1644, 1653, 1654 i 1655). Być może to on podpisał w r. 1643 protest skierowany do władz gdańskich przeciw wydaleniu z Gdańska Marcina Ruara. Za panowania Władysława IV miał S. tytuł dworzanina królewskiego; przez pewien czas trzymał star. tarnogórskie (ziemia chełmska). Możliwe też, że był sygnatariuszem ogłoszonej w czasie sejmu elekcyjnego 1 XI 1648, protestacji arian przeciw manifestowi z 1 VIII t.r. wniesionemu przez część uczestników sejmu konwokacyjnego, a określającemu wyznanie braci polskich jako niechrześcijańskie. T.r. przebywał z rodziną w Siedliskach Samuel Przypkowski (zob.), który uciekał z Ukrainy po wybuchu powstania kozackiego. Dn. 22 VIII 1651 został S. stolnikiem chełmskim. Po uchwale sejmowej z 10 VII 1658 o banicji arian nadal patronował zborowi i jego ówczesnemu ministrowi Joachimowi Stegmannowi (młodszemu). Poczynił jednak przegotowania do emigracji; ponownie zastawił swą część Siedlisk (za 30 tys. złp.) i t.r. umieścił żonę, Aleksandrę oraz syna z poprzedniego małżeństwa w Sobolewie, dobrach Bogusława Radziwiłła pod Białymstokiem. Przed 9 VII 1660 złożył rezygnację z urzędu stolnika chełmskiego. T.r. toczyło się postępowanie przeciw S-emu przed Tryb. Kor. w Lublinie; oskarżony był o pozostawanie przy swoim wyznaniu i popieranie działalności Stegmanna, która spowodowała przejście kilku katolików na arianizm. Wyrokiem z 19 VII został S. skazany na 12 tygodni wieży i zapłacenie 2 tys. grzywien; zakazano mu też pod karą infamii sprawowania ariańskich praktyk religijnych, przyjmowania ministrów i budowy nowego zboru. Zapewne jesienią opuścił S. Lubelszczyznę. Wg Janusza Tazbira poprowadził do Siedmiogrodu grupę arian szukających tam schronienia. Możliwe jednak, że do Siedmiogrodu wyjechał inny Suchodolski o tym imieniu. Ponieważ S. nie uiścił grzywny, nałożonej przez Tryb. Kor., próbowano w lipcu 1661 w Siedliskach doprowadzić do egzekucji wyroku. Egzekucję jednak zawieszono, gdy okazało się, że dobra te, obciążone długami (na ponad 60 tys. złp.) u najbliższej rodziny i współwyznawców S-ego, znajdowały się w posiadaniu podkomorzego kijowskiego Stefana Niemirycza, brata głównego wierzyciela S-ego, star. owruckiego Władysława (zm. 1653). S. zapewne dołączył do teścia i żony i razem z nimi przeniósł się do Prus Książęcych. Wszyscy oni od poł. r. 1662 przebywali zapewne w Kotle (Kesseldorf). W r. 1666 S. i Przypkowski wydzierżawili od Fabiana von Lehwalda wieś Kosinowo (Andreaswalde) niedaleko Ełku (Lyck). Osiedli tam także inni arianie, którzy z czasem wybudowali prowizoryczny zbór oraz założyli cmentarz dla współwyznawców z całych Prus Książęcych, na tzw. później Ariańskiej Górze (Arianerberg). Gmina ariańska istniała w Kosinowie do początku XIX w. S. zmarł prawdopodobnie przed r. 1670.
S. był dwukrotnie żonaty. W r. 1642 lub 1643 poślubił Jadwigę z Rupniowskich (zm. po 1 VI 1652), córkę Jana. Ok. r. 1655 ożenił się z Aleksandrą z Przypkowskich (ur. 1634), córką Samuela. Z pierwszego małżeństwa miał synów: Piotra, który pozostał w Rzpltej, i Samuela (zob. Suchodoletz Samuel), a z drugiego córkę. Prawdopodobnie pozostawił też innych synów, ponieważ Suchodolscy występują, w związku z Kosinowem, w następnych latach. W literaturze przypisuje się S-emu także małżeństwo z Aleksandrą z Czapliców, córką Jerzego, zawarte już ok. l. 1633–5, upamiętnione epigramatem Szymona Pistoriusa; zapewne jednak chodziło o innego Mikołaja Suchodolskiego, lub związek ten został później unieważniony.
PSB (Przypkowski Samuel, Stegmann Joachim); Urzędnicy, III/2; – Baliński M., Lipiński T., Starożytna Polska, W. 1845 II 1127; Chmaj L., Bracia polscy, W. 1957; tenże, Samuel Przypkowski na tle prądów religijnych XVII w., Kr. 1927; Kawecka-Gryczowa A., Ariańskie oficyny wydawnicze Rodeckiego i Sternackiego, Wr. 1974; Kłaczewski W., Działalność reformacyjna Suchodolskich, „Annales UMCS” T. 35/6: 1980/1 s. 53–68; Kossowski A., Dokumenty z życia różnowierców polskich, „Odr. i Reform. w Polsce” R. 2: 1957 s. 195–7, 199, 203–4, 206–9; tenże, Protestantyzm w Lublinie i w Lubelskiem w XVI i XVII w., L. 1933; Ochmann S., Protestacja braci polskich na sejmie elekcyjnym w roku 1648, „Odr. i Reform. w Polsce” R. 28: 1983 s. 245; Sukertowa-Biedrawina E., Karty z dziejów Mazur, Olsztyn 1961 s. 20–51; Tazbir J., Bracia polscy na wygnaniu, W. 1977; tenże, Bracia polscy w Siedmiogrodzie, W. 1964 s. 28, 146–7; tenże, Przyczynek do biografii Morsztyna, „Przegl. Hist.” R. 50: 1959 s. 813; – Pistorius S., Epigrammatum octernio decimussextus, [b.m.r.w.]; Rejestr poborowy województwa lubelskiego, Wr. 1957; Sandius C., Bibliotheca antitrinitariorum, W. 1967; – AP w L.: Księgi grodzkie lub., Relacje, sygn. 88 k. 21–2.
Adam Krawczyk